Smakowita opowieść
Piękna proza nie mająca nic wspólnego z nowoczesnymi trendami pisarskimi, pełna finezji i słownej wirtuozerii. Plastyczny język oddaje zarówno prozę życia, jak i liryzm, tęsknotę, nostalgię. Życie głównego bohatera Janka toczy się pomiędzy rokiem 1948 a współczesnością. Jego wybory życiowe związane są z wydarzeniami roku 1963, kiedy jako 20-latek mieszkający w małym, przygranicznym miasteczku spotyka się na krótko ze swoją byłą nauczycielką języka rosyjskiego i swoją niegdysiejszą uczniowską miłością, Julią. Pomaga jej przekroczyć nielegalnie granicę i w zasadzie znika z jego życia, ale nie ze wspomnień, które determinują jego późniejsze działania. Dopełnieniem specyficznej atmosfery powieści są literackie wzorce twardych mężczyzn prozy Hemingwaya, które tak fascynowały bohatera jako młodego człowieka oraz grupę jego przyjaciół, a z takim brutalnym światem przyszło mu się zmierzyć w życiu. Autor w paskudnym świetle ukazuje też kulisy peerelowskiej władzy na prowincji, świat samozwańczego kapitana ubecji i mroczne zakończenie jego działalności.
Janek, który uważa, że życie polega na czerpaniu z niego przyjemności, kończy gorzkim stwierdzeniem: „Znam wielu mówiących: nie martw się rachunkiem, bo nim ci go przedstawią, przeminiesz. Zestarzejesz się, stracisz wszystkie apetyty, zdrowie, urodę, wdzięk, wszelką łatwość, każdą okazję, znajomych, przyjaciół, jeżeli ich kiedykolwiek miałeś, ludzi, z którymi było ci dobrze, zwierzęta, choć tak bardzo cię wyróżniały, uparcie przywoływane nastroje. Anachroniczny i groteskowy mościć się będziesz we wspomnieniach, ale one nie będą chciały się do ciebie przyznać.”
Eustachy Rylski - ur. w 1944 r. w Nawojowej k. Nowego Sącza w rodzinie o tradycjach ziemiańskich, wychowywany przez dziadków, pisarz i autor pięciu sztuk teatralnych. Napisał powieści „ „Stankiewicz”, „Powrót”, „Człowiek w cieniu”, „Warunek” oraz zbiór opowiadań „Wyspa”.
Eustachy Rylski, Obok Julii. Wyd. „Wielka Litera”. Warszawa 2013.
Barbara Solarska
powrót