Ludwig Schüftan - między piekarnią a cegielnią. Cz. 1.

Ludwig Schüftan stanowi interesujący przykład przedsiębiorcy działającego na górnośląskiej prowincji przełomu XIX i XX wieku. W Piasku, rodzinnej miejscowości swojej żony, rozwinął świetnie prosperujące wielobranżowe przedsiębiorstwo, obejmujące piekarnię, sklep spożywczy, fabrykę wyrobów cementowych i dachówek oraz cegielnię.

Ludwig Schüftan urodził się 15 lutego 1873 roku we wsi Dziadów Most (Ulbersdorf) w powiecie oleśnickim. Był synem miejscowego karczmarza Moritza Schüftana i Louisy z domu Friedländer, obojga wyznania mojżeszowego. Śląski ród Schüftanów wywodził się z Miejsca (Städtel) na Dolnym Śląsku. Nazwisko, zapisywane także jako Schiftan i Schifftan, ma źródłosłów hebrajski - od słowa „szofet”, oznaczającego „sędziego” lub „arbitra”. Termin ten ma długą tradycję w kulturze żydowskiej: w Biblii określa przywódców i sędziów Izraela, pełniących zarówno funkcje sądownicze, jak i administracyjne. Nazwisko to należy zatem do grupy nazw zawodowych, wywodzących się od określeń urzędów, profesji bądź ról społecznych przodka.
25 czerwca 1894 roku Schüftan, wówczas kupiec zamieszkały w Kobiórze, poślubił Selmę Grätzer z Piasku, urodzoną tamże 31 sierpnia 1874 r., córkę miejscowego karczmarza Hermanna Jeremiasa Grätzera i Rosalii z domu Wolff. W Kobiórze 24 kwietnia 1895 roku urodziła się ich pierwsza córka, wpisana do aktu urodzenia jako Elisabeth.
Wkrótce po tym Schüftanowie opuścili Kobiór. W 1899 roku mieszkali w Strzebiniu (Strzebien) w powiecie lublinieckim, co potwierdzają dokumenty wystawione przez urząd stanu cywilnego w Koszęcinie: akty urodzenia i zgonu córki Elfriedy, urodzonej 13 lipca i zmarłej 1 sierpnia 1899 roku, oraz akt zgonu ich pierworodnej córki, zmarłej 6 października 1899 roku. Groby obu dziewczynek, zwieńczone zachowanym do dzisiaj wspólnym nagrobkiem, znajdują się na cmentarzu żydowskim w Cieszowej. W akcie zgonu, jak i na nagrobku, starsza z córek figuruje pod imieniem Louise.
Losy rodziny Schüftanów w kolejnej dekadzie pozostają nieznane - w tym czasie urodziło się im jeszcze jedno dziecko. Z biegiem czasu ich droga życiowa ponownie zaprowadziła ich do rodzinnej miejscowości Selmy - Piasku. Od lipca 1910 roku Schüftan zaczął ogłaszać się na łamach „Plesser Kreisblatt” i „Oeffentlicher Anzeiger für den Kreis Pleß”. Z treści tych anonsów wynika, że wówczas podstawę jego działalności musiała stanowić Feldbrandziegelei, czyli cegielnia polowa - przedindustrialny typ zakładu, w którym cegły wypalano w tymczasowych, często prymitywnych piecach polowych, zlokalizowanych bezpośrednio przy złożach gliny. W lipcu 1910 roku Schüftan oferował sprzedaż 25 tysięcy cegieł, w kwietniu 1911 roku - 30 tysięcy, natomiast we wrześniu tego samego roku - aż 150 tysięcy. Równocześnie poszerzył zakres swojej działalności o handel materiałami budowlanymi: w marcu 1911 roku ogłaszał sprzedaż piasku budowlanego, żwiru i piasku żwirowego - prosto z kopalni i z dostawą na plac budowy, a w lipcu 1911 roku - 500 metrów sześciennych otoczaków.
powrót

Więcej znajdziesz w Głosie Pszczyńskim

Aktualny numer

Numer 10 (22 października 2025r.)

Archiwum numerów

  • Numer 9, 17 września 2025r.
  • Numer 8, 27 sierpnia 2025r.
  • Numer 7, 9 lipca 2025r.
  • Numer 6, 11 czerwca 2025r.
  • Numer 5, 14 maja 2025r.
  • Numer 4, 9 kwietnia 2025r.
więcej