Trwa kompleksowa inwentaryzacja nagrobków na nowym cmentarzu żydowskim w Mikołowie, powstałym w połowie lat 20. XVIII wieku. To właśnie ta nekropolia przez niemal wiek do 1814 roku użytkowana była przez Żydów z Pszczyny i okalających ją wsi jako miejsce wiecznego spoczynku.

Przedstawiam kolejny zidentyfikowany nagrobek, wieńczący grób pszczynianki zmarłej w pierwszej dekadzie dziewiętnastego stulecia. Upamiętnia on wdowę Ciperel, której imię w dokumentach niemieckojęzycznych zapisywane było jako Ziperel lub Zipperel. To imię pochodzenia hebrajskiego, w wersji właściwej brzmiące Cipora, noszone przez biblijną żonę Mojżesza i oznaczające „ptak”. Wersja występująca na nagrobku zawiera charakterystyczną dla kręgu niemieckojęzycznego końcówkę -el.
Źródła wskazują, że Ziperel była członkinią rodziny owianego sławą Salomona Isaaka, a w Pszczynie osiadła w 1764 roku. Owdowiała wcześnie, a jej jedyny syn Itzig (Isaak) - urodzony w 1760 roku w Woszczycach - identyfikowany był poprzez matrymonik lub przydomek Weiss, który w 1812 roku przyjął jako stałe i dziedziczne nazwisko. Należy jednak dodać, że Weiss w tym przypadku nie odnosi się do przymiotnika „weiss” (biały), a ma związek z czasownikiem „weisen” i w tym przypadku oznacza kogoś osieroconego lub osamotnionego.
Ziperel zmarła 5 tamuz 5570 roku wedle rachuby żydowskiej, tj. 6/7 lipca 1810 roku wedle kalendarza gregoriańskiego. Jej mogiłę wieńczy piaskowcowa stela z motywami rozety i podwieszonych symetrycznie tkanin. Lico wypełnia 8 wersów wklęsłej inskrypcji w języku hebrajskim.

Sławomir Pastuszka