Bez wątpienia każdy miłośnik kina kojarzy postać Ericha von Stroheima (1885-1957), amerykańsko-francuskiego aktora, reżysera, scenarzystę i producenta filmowego, uważanego za niekwestionowaną gwiazdę filmów niemych, którego korzenie sięgają Austrii i, co ciekawe, także Górnego Śląska. Już w 2019 roku na łamach „Głosu Pszczyńskiego” ukazała się opowieść o rodzinie jego ojca, przez wiele lat związanej z Pszczyną. W tym numerze kontynuuję zgłębianie fascynujących losów samego von Stroheima, skupiając się na okresie po jego emigracji do Stanów Zjednoczonych i kończąc na roku 1929.

Erich Stroheim nie mając żadnych perspektyw na karierę wojskową, zdecydował się na opuszczenie Austro-Węgier i emigrację do Stanów Zjednoczonych, wierząc, że tam znajdzie większe szanse na osiągnięcie czegoś znaczącego. 16 listopada 1909 roku na pokładzie statku „Prinz Friedrich Wilhelm” wypłynął z Bremy do Nowego Jorku, gdzie dotarł po dziewięciu dniach. Podczas kontroli na Ellis Island, jakiej poddawani byli imigranci, miał stwierdzić, że jest hrabią, nazywa się Erich Oswald Hans Carl Maria von Stroheim und Nordenwall i wywodzi się z zamożnej austriackiej szlachty. Legendę o swoim arystokratycznym pochodzeniu podtrzymywał do końca życia, a efektem tego była partykuła „von”, którą dodał do swojego nazwiska.
Stroheim początkowo pracował jako komiwojażer, za sprawą czego trafił do San Francisco, a następnie w 1914 roku do Hollywood. Tam w przemyśle filmowym rozpoczął pracę jako kaskader, a następnie konsultant z dziedziny niemieckiej kultury i mody. Stopniowo zaczął pojawiać się w epizodycznych rolach, debiutując jako gość w restauracji w zaginionym dzisiaj filmie pt. „The Country Boy” z 1915 roku (Stroheim nie został wymieniony w czołówce). Jego pierwszą uznaną rolą był występ w filmie „Old Heidelberg” z 1923 roku, gdzie wcielił się w postać Lutza, lokaja księcia Karla - głównego bohatera.
Stroheim, po odegraniu kilku mniejszych ról, trafił pod skrzydła D. W. Griffitha, który zatrudnił go jako asystenta reżysera. Współpracował z nim przy dwóch jego najsłynniejszych dziełach: „Narodzinach narodu” (The Birth of a Nation) z 1915 roku i „Nietolerancji” (Intolerance) z 1916 roku.
W latach 1917-1918, w związku z zaangażowaniem Stanów Zjednoczonych w I wojnę światową, Stroheim pojawił się w kilku propagandowych filmach antyniemieckich, w których wcielił się w role brutalnych pruskich oficerów. W „Sercu ludzkości” (The Heart of Humanity) z 1918 roku odgrywana przez niego postać Erica von Eberharda zrywa zębami guziki z uniformu pielęgniarki, a gdy przeszkadza mu płaczące dziecko, wyrzuca je przez okno.

Sławomir Pastuszka
Opracowano na podstawie książek
Stroheim Arthura Lenniga
Von. The Life and Films of Erich Von Stroheim Richarda Koszarskiego