Życie w państwie totalitarnym, jakimi były hitlerowskie Niemcy, pociągało za sobą liczne ograniczenia i zmiany dla codziennego funkcjonowania jego obywateli. W szczególny, negatywny sposób, wpłynęły one na Polaków zamieszkałych na terenach okupowanych przez Trzecią Rzeszę po napaści na Polskę w 1939 roku. Z nową, często dramatyczną rzeczywistością, musieli mierzyć się także mieszkańcy Pszczyny.

W pierwszych miesiącach okresu niemieckiej okupacji przeobrażenia w życiu codziennym objęły m.in. możliwość posługiwania się językiem polskim, wyrugowanie z przestrzeni publicznej polskich symboli i świadectw polskich rządów na tym terenie przed wybuchem wojny czy ograniczenie dostępności artykułów żywnościowych. Życie mieszkańców zostało poddane kontroli aparatu państwowego, zacieśniającej się stopniowo w kolejnych fazach wojny, a ich posłuszeństwo względem Führera i ideologii nazistowskiej było wymuszane atmosferą permanentnego strachu przed pozbawieniem pracy, wywózką w nieznane czy nawet śmiercią. O tym, jak rzeczywistość ta wyglądała w Pszczynie z perspektywy polskich rodzin, dowiadujemy się ze wspomnień Franciszka Szczepańczyka, których kolejne fragmenty publikujemy w niniejszym artykule.

Przed- i ponoworoczny targ w Pszczynie w roku 1939 na rok 1940
„W piątek, 29 grudnia 1939 roku, odbył się w Pszczynie targ. Przed wojną w czasie takiego targu rynek zapełniony był towarem i ludźmi. Teraz stały na rynku tylko trzy budy z towarami. W jednej były cukierki, w drugiej guziki, a w trzeciej różne ziółka lecznicze. Prócz tego na dziecięcych saneczkach przywieziono troszkę buraków ćwikłowych i jarmużu. Na ręcznym wózeczku była wanienka z rybami, a na jednym wozie jabłka. Ale i kupujących nie było.
Podobnie było na targu zaraz po Nowym Roku, tj. we wtorek, 2 stycznia 1940 roku. Tak to okupacja niemiecka ożywiła handel w Pszczynie”.

Komentarz i opracowanie: Jarosław Zawisza