Dom towarowy Heinricha Simona
Do połowy lat 90. XX wieku w miejscu obecnego budynku przy ulicy Piastowskiej 9 (dawniej Gottsmannstrasse 5) stała kamienica należącą od 1853 roku do zamożnego kupca wyznania mojżeszowego, Heinricha Simona. Prowadził on w niej jeden z największych w Pszczynie wielobranżowych domów towarowych.
Heinrich Simon urodził się 30 czerwca 1828 roku jako syn karczmarza Mendla Simona i jego żony Rosalie (Rachel) z domu Frey, od 1835 roku zamieszkałych w Jankowicach i tam zmarłych w 1847 roku. Miał siedmioro rodzeństwa: Heymanna, Jettel, Marcusa, Simona, Friedericke, Jeanette i Evę. Heinrich 25 kwietnia 1855 roku poślubił w Pszczynie córkę gliwickiego kupca, Henriettę Timendorfer, urodzoną 29 października 1832 roku. Miał z nią trzynaścioro dzieci: Rosalię, Ernesta, Cassildę, Bernarda, Isidora, Selmę, Ludwiga, Eugena, Gustava, Clarę, Theresię, Emilię i Juliusa. Wszystkie z nich po osiągnięciu dorosłości wyprowadziły się z miasta.
Heinrich Simon przeprowadził się do Pszczyny w 1853 roku. Wówczas zakupił budynek przy ulicy Piastowskiej 9, gdzie otworzył wielobranżowy dom towarowy. Oferował tam duży wybór produktów, począwszy od materiałów budowlanych, wyrobów ze stali, żelaza, mosiądzu po sprzęt kuchenny, rolniczy, elektryczny, kończąc na porcelanie, amunicji i rowerach firm: Adler, Opel, Wanderer czy Brennabor.
Zgodnie z zapisem w księdze katastralnej na przełomie lat 1895 i 1896 na działce należącej do Simona znajdował się frontowy budynek mieszkalny z przybudówką, remizą oraz wydzielonymi szopami na drewno i węgiel. 1 lipca 1896 roku kamienicę wraz z przyległościami przejął Isidor Simon, urodzony 21 lipca 1863 roku. Nowy właściciel dokonał kilku zmian w budynku, m.in. na przełomie lat 1897 i 1898 wyremontował istniejące szopy, a w 1903 roku zbudował nowe obok wychodków i kurnika. W 1898 roku zakupił od wdowy Marie Krahmer kamienicę przy ulicy Bednarskiej 3 i na jej miejscu w latach 1898-1899 wzniósł istniejący do dzisiaj budynek mieszczący pierwotnie magazyny przedsiębiorstwa. Projekt tego budynku, przechowywany w pszczyńskim archiwum, pochodzi z maja 1898 roku.
Henriette zmarła 12 marca 1899 roku, a Heinrich 12 października 1905 roku. Oboje spoczywają na pszczyńskim cmentarzu żydowskim, a ich okazały grobowiec jest największym nagrobkiem na tej nekropolii.
W ogłoszeniu z dnia 5 grudnia 1911 roku Isidor Simon poinformował o wydzierżawieniu kamienicy i sklepu kupcowi Hugonowi Klingbeilowi. Nazwa przedsiębiorstwa: „Heinrich Simon Nachfolger” funkcjonowała do 1935 roku, od kiedy to kolejny właściciel, Max Frystacki, zaczął go prowadzić pod swoim nazwiskiem.
Żoną Isidora od 15 listopada 1897 roku była Clothilde z domu Pick, urodzona 14 grudnia 1874 roku w Pyskowicach. W Pszczynie urodziła się dwójka ich dzieci: Hans i Hertha. 12 maja 1912 roku Simonowie wyprowadzili się do Wrocławia, gdzie zamieszkali w kamienicy przy Menzelstrasse 45/47. Isidor pod koniec życia podupadł na zdrowiu. Zmarł 19 czerwca 1919 roku w sanatorium w Kudowie i spoczął na nowym cmentarzu żydowskim we Wrocławiu. Lokalizacja jego grobu nie została ustalona, a nagrobek został prawdopodobnie skradziony. Clothilde 27 lipca 1942 roku została deportowana do getta Theresienstadt, skąd 23 września tego samego roku została wywieziona do obozu zagłady w Treblince. Ich dzieci przeżyły II wojnę światową.
Obecnie potomkowie Heinricha i Henrietty Simonów mieszkają w Izraelu, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Kanadzie, Brazylii, Paragwaju i Chile.
Sławomir Pastuszka
Pocztówki i reklamy ze zbiorów autora.
Opracowano na podstawie:
- S. Pastuszka, Śladami pszczyńskich Żydów, s. 39-40
- zasobów Archiwum Państwowego w Pszczynie
powrót