Symbolika pszczyńskiego cmentarza żydowskiego - zwierzęta
Zwierzęta - obok roślin - to najbardziej rozpowszechnione i zarazem najbardziej wieloznaczne motywy na żydowskich nagrobkach. Na pszczyńskim cmentarzu fauna jednak nie ma wielu przedstawicieli, a konkretne jej przykłady - dwa lwy, orły i gęsi - znajdziemy zaledwie w zwieńczeniach pięciu stel w najstarszej części nekropolii.
W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się lwu, który jest najczęściej występującym przedstawicielem ssaków na żydowskich nagrobkach i zarazem jednym z najbardziej wieloznacznych motywów. Bez wątpienia zwierzę to jako niewystępujące na naszym terenie sprawiało kamieniarzom nie lada kłopot, dlatego też spotkać go możemy w nieliczonych odmianach: od realistycznych i o poprawnych proporcjach po niezdarne, wręcz pokraczne, o przeróżnym wyrazie pyska, nieraz przypominającym nawet ludzką twarz - tak jak w Pszczynie.
Lew stanowi uosobienie siły i potęgi, w biblijnej księdze Amosa (3:8) przyrównanej nawet do potęgi Boga. Potwierdza to też znana talmudyczna sentencja: „Bądź silny jak lampart, lekki jak orzeł, rączy jak jeleń i potężny jak lew, aby wypełnić wolę Ojca Twego w niebie” (Pirke Awot 5:23). Na nielicznych nagrobkach można doszukać się też związku króla zwierząt z imionami zmarłego: Jehuda, Arie, Lejb lub Loebel, z których trzy ostatnie oznaczają „lew” kolejno w językach hebrajskim, jidysz i niemieckim.
powrót