Lawinowo wzrasta liczba polskich miast, w których coraz trudniej oddychać. Raz po raz Wojewódzkie Centra Zarządzania Kryzysowego powiadamiają na swoich stronach o przekroczeniu poziomu alarmowego dla pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu.

I tak np. w poniedziałek, 19 grudnia informowano, że w powiecie żywieckim oraz
w części środkowej województwa (powiaty: bieruńsko-lędziński, pszczyński, gliwicki, mikołowski, raciborski, rybnicki, wodzisławski) ze względu na poziom pyłu zawieszonego jakość powietrza będzie bardzo zła.
Najczęściej powodem takiej sytuacji są warunki meteorologiczne utrudniające rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w sytuacji wzmożonej emisji z sektora bytowo-komunalnego. Nie pozostaje to bez wpływu na nasze zdrowie. - Osoby cierpiące z powodu chorób serca mogą odczuwać pogorszenie samopoczucia: uczucie bólu w klatce piersiowej, palpitacje serca, brak tchu, znużenie.
Z kolei osoby cierpiące z powodu przewle-
kłych chorób układu oddechowego mogą odczuwać przejściowe nasilenie dolegliwości, w tym kaszel, flegma, dyskomfort w klatce piersiowej, świszczący, spłycony oddech. Podobne objawy mogą wystąpić również
u osób zdrowych. W okresach wysokich stężeń pyłu zawieszonego w powietrzu występuje zwiększone ryzyko infekcji oddechowej.
W przypadku nasilenia objawów chorobowych wskazany jest kontakt z lekarzem - zaleca Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Katowicach, który monitoruje jakość powietrza. - Osoby wrażliwe powinny bezwzględnie unikać przebywania na wolnym powietrzu, pozostałe powinny ograniczyć przebywanie na wolnym powietrzu do niezbędnego minimum.
Z danych przedstawionych przez Fundację Ekologiczną „Arka” wynika, że polski obywatel z powodu zanieczyszczeń powietrza traci ok.
9 miesięcy życia. Poprzez wdychanie brudnego powietrza spada jakość życia i zdrowia. Smog może powodować astmę, niewydolność oddechową, alergie czy zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli. Zwiększa także zachorowalność na nowotwory.



Co możemy zrobić, aby poprawić stan powietrza?
Rada Miejska w Pszczynie przyjęła w tym roku dwa ważne dokumenty: plan gospodarki niskoemisyjnej dla gminy na lata 2015-2022 oraz program ochrony środowiska na lata 2016-2019 z perspektywą na lata 2020-2023.
Plan jest podstawowym narzędziem władz samorządowych w zakresie spełnienia zobowiązań ekologicznych oraz kluczowym dokumentem, który pozwala na skuteczne pozyskiwanie preferencyjnego finansowania dla działań związanych m.in. z termomodernizacją, racjonalizacją użytkowania energii oraz wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.
W ten sposób rada zobowiązała się do ograniczenia wielkości emisji dwutlenku węgla, tym samym przyczyniając się do stabilizacji stanu środowiska, wspierania zrównoważonego rozwoju oraz zapewnienia bezpieczeństwa finansowego przyszłych działań infrastrukturalnych.
Z kolei program ochrony środowiska ma doprowadzić do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem, zapewnić skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także stworzyć warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa.
Opracowanie zawiera m.in. rozpoznanie aktualnego stanu środowiska w gminie, przedstawia propozycje oraz opis zadań, które niezbędne są do kompleksowego rozwiązania problemów związanych z ochroną środowiska. Pośród nich są i te, które dotyczą ochrony powietrza.

Diagnoza stanu aktualnego
Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w gminie jest spalanie paliwa stałego (węgiel, drewno opałowe, ekogroszek) oraz odpadów w piecach indywidualnych gospodarstw domowych. Zwłaszcza teraz, w okresie zimowym, wzrasta emisja pyłów i zanieczyszczeń spowodowana spalaniem paliw stałych
w indywidualnych piecach centralnego ogrzewania. Negatywny wpływ na jakość powietrza atmosferycznego mają lokalne kotłownie pracujące na potrzeby centralnego ogrzewania,
a także małe przedsiębiorstwa spalające węgiel w celach grzewczych lub technologicznych. Brak urządzeń oczyszczania bądź odpylania gazów spalinowych powoduje, iż całość wytwarzanych zanieczyszczeń trafia wprost do atmosfery.
Niska sprawność i efektywność technologii spalania są poważnym źródłem emisji zanieczyszczeń. Co więcej, głównym paliwem w sektorze gospodarki komunalnej jest węgiel, często zawierający znaczne ilości siarki.
Negatywne oddziaływanie na środowisko niesie ze sobą również emisja komunikacyjna, która najbardziej odczuwalna jest w pobliżu dróg charakteryzujących się dużym natężeniem ruchu kołowego. Tak jest m.in. na przebiegającym przez Pszczynę odcinku drogi krajowej nr 1, którym na dobę przejeżdża ponad 43 tys. samochodów (foto). Do atmosfery emitowane są m.in. tlenek i dwutlenek węgla, węglowodory, tlenki azotu, pyły zawierające metale ciężkie, pyły ze ścierania się nawierzchni dróg i opon samochodowych.
Do innych źródeł emisji można zaliczyć m.in. wypalanie traw czy też emisję lotnych związków organicznych związanych z lakierowaniem.
Wynik oceny strefy śląskiej za rok 2014, w której położona jest gmina Pszczyna, wskazuje, że dotrzymane są poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe substancji w powietrzu ustanowione ze względu na ochronę zdrowia dla następujących zanieczyszczeń: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, tlenku węgla, ołowiu, kadmu, niklu, benzenu, arsenu w pyle zawieszonym PM10. Natomiast przekroczone zostały dopuszczalne poziomy dla pyłu PM10, benzo(a)pirenu, pyłu PM2,5 oraz ozonu.
Największa ilość emitowanych zanieczyszczeń gazowych przypada na okres grzewczy, tj. od października do marca. W pozostałych miesiącach emisja wszystkich zanieczyszczeń stopniowo maleje.


Szansą na poprawę jakości powietrza jest m.in.:
● stopniowe zastąpienie ogrzewania węglo-
wego, bardziej nowoczesnym systemem
(w tym OZE),
● modernizacja kotłowni opartych na spalaniu węgla,
● rozbudowa sieci gazowej na terenie gminy,
● poprawa efektywności energetycznej budynków publicznych (zaplanowano m.in. termomodernizację SP nr 1 w Pszczynie i SP
nr 13 w Wiśle Małej),
● tworzenie ścieżek rowerowych,
● rozwój komunikacji publicznej, budowa centrum przesiadkowego,
● zwiększenie powierzchni leśnych na terenie gminy Pszczyna,
● edukacja ekologiczna mieszkańców (zainaugurowano kampanię społeczno-informacyjną: „Kto z hasioka piec futruje, tego kosa pocałuje”, która w bardzo przystępny sposób porusza kwestie związane z ekonomicznym ogrzewaniem domu węglem i drewnem).

(red.)

Źródło: „Program Ochrony Środowiska
dla gminy Pszczyna na lata 2016-2019
z perspektywą na lata 2020-2023



Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
,,Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach"