Prezentowane w poprzednich felietonach produkty pszczele (miód, pierzga, pyłek kwiatowy) mają przede wszystkim właściwości odżywcze. Propolis zwany potocznie kitem pszczelim ma odmienne właściwości. Jest lepką, żywiczną substancją zbieraną przez pszczoły przeważnie z pąków roślinnych (głównie z drzew liściastych) do uszczelniania wszelkich szpar i nierówności wewnątrz ula. Jego niezwykłe właściwości prozdrowotne zauważono przed wiekami, jednak w ostatnich dziesięcioleciach zostały one potwierdzone naukowo i wykorzystane w praktycznej apiterapii.

Kit pszczeli zawiera około 300 rozpoznanych dotychczas składników, a wśród nich: bioflawonoidy, hydroksykwasy, estry aromatyczne, olejki eteryczne, terpeny, substancje lipidowe, enzymy, witaminy, wolne aminokwasy, biopierwiastki, węglowodany i wosk pszczeli. Szeroka gama cennych, bioaktywnych substancji tłumaczy jego wielostronne działanie. Najbardziej znaną własnością kitu pszczelego jest jego aktywność przeciwdrobnoustrojowa (działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwpierwotniakowe, przeciwwirusowe). Równie cenne są także jego właściwości immunostymulujące, antyoksydacyjne, przeciwzapalne, chemoprewencyjne, cytostatyczne i proapoptyczne. Polecany jest w leczeniu schorzeń układu krążenia, przewodu pokarmowego, schorzeń kostno-stawowych i reumatoidalnych oraz dermatologicznych.
Nie sposób w krótkim opracowaniu przedstawić dokładnie pełnej aktywności, wszystkich działań i szerokich możliwości zastosowań kitu pszczelego. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na pewne, szczególne ważne, godne uwagi fakty.
Propolis wykazuje skuteczne działanie przeciwbakteryjne, zarówno wobec bakterii Gram dodatnich, jak i Gram ujemnych. Badania naukowe dowiodły ponadto, że potencjalizuje wielokrotnie działanie większości antybiotyków. W sytuacji powszechnego uodporniania się patogenów na antybiotyki, zdolności kitu pszczelego wydają się szczególnie cenne. Nie mniej ważna jest jego aktywność immunostymulująca, manifestująca się zwiększoną syntezą przeciwciał, wzrostem produkcji makrofagów oraz wzrostem ich aktywności i zdolności fagocytarnej.
W sytuacji zaburzeń metabolizmu w organizmie człowieka powstaje nadmiar reaktywnych form tlenu (tzw. wolne rodniki). Obecnie uważane są za główny czynnik powodujący starzenie się komórek, tkanek i narządów, w tym między innymi komórek nerwowych. Propolis zawierający w swoim składzie około 50 bioflawonoidów hamuje produkcję wolnych rodników, a tym samym zapobiega procesom starzenia się komórek. Ma to między innymi ogromne znaczenie w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych, takich jak: stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera czy Parkinsona.
W krajach rozwiniętych nowotwory stanowią znaczącą przyczynę zgonów. Pomimo rozwoju coraz bardziej doskonałych technik diagnostycznych i terapeutycznych, coraz większe znaczenie przywiązuje się do ochrony przed rozwojem procesu nowotworowego oraz terapii uzupełniającej. Propolis posiada właściwości chemoprewencyjne polegające na opóźnianiu, odwracaniu oraz hamowaniu procesów kancerogenezy. Wykazuje również aktywność cytostatyczną, tzn. może hamować namnażanie się komórek nowotworowych. Dowiedziono, że kit pszczeli wywołuje także apoptozę, tj. eliminację komórek uszkodzonych, starych bądź zmienionych nowotworowo. Z pewnością w tej sytuacji propolis znajdzie stałe i honorowe miejsce w arsenale współczesnej onkologii.
Współczesna medycyna posługuje się coraz większą liczbą leków stosowanych przewlekle, powodujących, niestety, szereg efektów ubocznych, w tym tzw. polekowe uszkodzenia wątroby. Najnowsze badania dowodzą, iż propolis ma ochronny wpływ na komórki wątrobowe podczas stosowania leków hepatotoksycznych.
Właściwości profilaktyczne i lecznicze propolisu stały się przedmiotem wielu dysertacji naukowych. Jego działanie stało się niepodważalne i wykorzystywane znacznie szerzej niż przedstawiono w niniejszej publikacji. Warto więc sięgnąć do literatury fachowej i zaopatrzyć domową apteczkę w ten niezwykle wartościowy produkt. Godne polecenia jest przede wszystkim równoczesne stosowanie propolisu, pyłku kwiatowego i miodu.

ZALETY PROPOLISU:
 potwierdzona skuteczność
 doskonała biodostępność i tolerancja
 proste dozowanie
 wykazany synergizm z antybiotykami
 możliwość stosowania u dzieci
 możliwość stosowania w różnych formach

UWAGA: Propolis może powodować uczulenia, zwłaszcza kontaktowo (doustnie bardzo rzadko). Aby to sprawdzić, należy przeprowadzić następujący test: skórę na zgięciu łokcia po stronie wewnętrznej posmarować 2 kroplami roztworu propolisu. U osób uczulonych do 24 godzin pojawią się: zaczerwienienie oraz małe swędzące wypryski. W takim przypadku należy zrezygnować ze stosowania propolisu.

UWAGA: Zakupiony u pszczelarza surowy propolis należy przechowywać w szczelnym pojemniku lub woreczku foliowym w temperaturze pokojowej 15-25oC i chronić przed światłem.

UWAGA: Stosowanie ekstraktów propolisowych oraz wszelkich produktów medycznych na bazie propolisu najlepiej skonsultować bezpośrednio z lekarzem.
Wiesław Londzin
Stowarzyszenie Pszczelarzy Ziemi Pszczyńskiej

Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
,,Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach"