Dariusz Šustik Nasze zapotrzebowanie na energię rośnie w postępie geometrycznym, podczas gdy zasoby kopalin, stanowiące jej nośnik, ulegają szybkiemu wyczerpaniu. Ceny nośników rosną, a wraz z nimi koszty produkcji energii elektrycznej.

Od czasu wybuchu kryzysu finansowego w Europie w 2008 roku minęło już kilka lat, a ceny energii elektrycznej zaczynają odgrywać coraz większą rolę w kontekście podtrzymania wzrostu gospodarczego w poszczególnych państwach, a w dłuższej perspektywie decydują o konkurencyjności poszczególnych gospodarek.
Jednym z priorytetowych działań UE jest obecnie budowa wspólnego rynku energii z równym dostępem dla wszystkich jego uczestników. Wysokie ceny energii powodują odpływ przemysłu poza granice wspólnego rynku. W tym kontekście rozwiązaniem dla Polski będzie wzrost efektywności energetycznej oraz wykorzystywanie rodzimych źródeł energii, zarówno tych konwencjonalnych, jak i alternatywnych. Jednocześnie, zgodnie z unijnymi wymogami, dotyczącymi ograniczania oddziaływania energetyki na środowisko, w naszym kraju
konieczne są inwestycje w wysokosprawne i niskoemisyjne bloki energetyczne.
Konkurencyjność polskiej gospodarki będzie konsekwencją umiejętnego połączenia modernizacji sektorów energochłonnych, podniesienia efektywności produkcji energii, wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz ograniczenia strat przesyłowych. Spójna i przemyślana polityka energetyczna to nie tylko wymiar ekonomiczny, ale również znaczący wzrost w zakresie ochrony środowiska i kosztów ochrony zdrowia. Modernizacja polskiego systemu elektroenergetycznego to wyzwanie na kolejnych kilkadziesiąt lat wymagające dalekosiężnej strategii w celu maksymalizacji korzyści dla gospodarki i społeczeństwa.
Niewykorzystany potencjał to również paliwa z odpadów. Zmieniona ustawa śmieciowa powinna zawierać regulacje zachęty ekonomicznej do korzystania z tego typu paliw w celu ograniczenia spalania gazu, miału czy węgla, tak jak ma to miejsce np. w Niemczech. Modernizacja sektora energetycznego z wykorzystaniem innowacyjnych technologii w sektorze OZE, energetyki rozproszonej, czystszych paliw kopalnych, wysokosprawnych bloków energetycznych sprzyja nowym inwestycjom, generując także więcej miejsc pracy. Program zwiększenia udziału energii odnawialnej i źródeł rozproszonych został nakreślony w „mapie drogowej 2050”, która nakreśla ramy działania dla całej Unii Europejskiej. W Polsce zakłada się, że udział energii z Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) w końcowym zużyciu energii brutto powinien osiągnąć poziom
ok. 16% w 2020 r.
Rozbudowa krajowego sektora OZE i rozproszonej produkcji energii przyniesie oczywiste korzyści
w ograniczeniu zużycia energii pierwotnej wraz z podniesieniem bezpieczeństwa energetycznego kraju, dając jednocześnie impuls rozwoju gospodarczego.
Szansą na pozyskanie środków finansowych wspierających projekty mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej będzie nowa perspektywa finansowa funduszy europejskich na lata 2014-2020. Według „Projektu Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - wersja 1.0” podmioty województwa śląskiego w nowej perspektywie finansowania funduszy europejskich będą mogły ubiegać się o wsparcie projektów w tym zakresie.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 przewiduje w Priorytecie IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna, Działaniu 4.1 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii współfinansowanie projektów z obszaru efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii, poprawa efektywności produkcji i zużycia energii, wzrost produkcji i dystrybucji energii z odnawialnych źródeł.
Uzasadnieniem podjętego działania jest konieczność eliminacji lub ograniczenia ilości substancji
zanieczyszczających wprowadzanych do powietrza. Osiągnięcie ww. celu będzie realizowane poprzez rozwiązania sprzyjające poprawie efektywności produkcji i wykorzystania energii, a także wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. O dofinansowanie będą mogły ubiegać się:
1. Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia.
2. Podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia.
3. Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną (nie wymienione wyżej).
4. Podmioty wykonujące działalność leczniczą w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, posiadające osobowość prawną lub zdolność prawną.
5. Szkoły wyższe.
6. Organizacje pozarządowe.
7. Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe.
8. Porozumienia podmiotów wymienionych wyżej reprezentowane przez lidera.
9. Przedsiębiorcy.
10. Podmioty działające w oparciu o umowę/porozumienie zgodne z zapisami ustawy o partnerstwie publiczno- prywatnym.

Przykładowe rodzaje projektów:
1. Budowa i przebudowa infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.
2. Likwidacja „niskiej emisji” poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie budynków do sieciowych nośników ciepła.
3. Termomodernizacja w budynkach użyteczności publicznej, wielorodzinnych budynkach mieszkalnych i/lub instalacje OZE w modernizowanych energetycznie budynkach.
4. Montaż/instalacja efektywnego energetycznie oświetlenia w gminach lub obiektach użyteczności publicznej.
5. Poprawa efektywności produkcji energii poprzez wykorzystanie źródeł kogeneracyjnych.

W ramach typu 1. projektu przewidywane jest wsparcie budowy każdej instalacji/infrastruktury wykorzystującej OZE, w tym instalacji kogeneracyjnych.
W ramach typu 2. projektu możliwa będzie zarówno wymiana kotłów nieefektywnych ekologicznie na kotły charakteryzujące się zwiększoną sprawnością energetyczną oraz podłączenie budynków do istniejących sieci cieplnych. Przewiduje się możliwość wsparcia projektów w formule projektów typu „słoneczne gminy” (np. niskoemisyjne gminy).
W ramach typu 3. projektu możliwa będzie termomodernizacja obiektu poprzez poprawę izolacyjności przegród budowlanych, a także wymianę okien i drzwi zewnętrznych na wyroby o lepszej izolacyjności. W ramach projektu dopuszcza się także działania związane z wymianą oświetlenia na energooszczędne, przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła), systemów wentylacji i klimatyzacji i/lub zabudową instalacji wykorzystujących OZE. Maksymalna wartość całkowitej kwoty kosztów kwalifikowanych projektu to 10 mln PLN.
W ramach typu 4. projektu wspierane będą projekty związane z wymianą oświetlenia nieefektywnego energetycznie ekologicznie na oświetlenie charakteryzujące się zwiększoną sprawnością energetyczną, a także projekty wdrażające systemy sterowania oświetleniem w celu poprawy jego efektywności energetycznej. Dopuszcza się możliwość zastosowania instalacji hybrydowych, wykorzystujących jako źródła zasilania, energię słoneczną i wiatrową. Ze wsparcia wyłączono zabudowę nowych instalacji oświetlenia ulicznego (nie dotyczy miejsc, gdzie instalacja oświetlenia drogi publicznej jest wymogiem prawnym - np. węzły autostradowe).
W ramach typu 5. projektu możliwa jest realizacja projektów polegających na wykorzystaniu (budowie) jednostek kogeneracyjnych opartych o źródła energii inne aniżeli OZE, za wyjątkiem instalacji wykorzystujących jako paliwo węgiel kamienny lub brunatny. Przewiduje się możliwość wsparcia zabudowy układów energetycznych wykorzystujących metan z odmetanowania kopalń.
Nowa perspektywa finansowa otwiera więc ogromną szansę na kolejny wielki skok cywilizacyjny dla naszego województwa w sektorach będących fundamentem gospodarki regionalnej.


Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
,,Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach"